डेंग्यू हा मच्छरांपासून होणारा रोग असून चार वेगवेगळ्या प्रकारच्या व्हायरस डीएनव्ही 1-4 प्रकारांमुळे होतो व एड्स (Aedes) मच्छर तो पसरवतो. दरवर्षी सुमारे 390 दशलक्ष डेंग्यू संसर्ग नोंदविले जातात, ज्यातील 96 दशलक्ष मध्ये ह्याची लक्षणे दिसतात. आज, 128 देशांमध्ये सुमारे 3.9 अब्ज लोकांना डेंग्यूचा धोका आहे.
हा तीव्र फ्लूसारखा आजार आहे ज्याच्यात अचानक ताप येतो आणि वेदनादायक डोकेदुखी होते. इतर लक्षणांमध्ये त्वचेवर पुरळ येणे, स्नायू आणि सांध्यात वेदना, मळमळ आणि उलट्या यांचा समावेश आहे. अतिरीक्त प्रकरणात, जास्त रक्तस्त्राव आणि मृत्यू होऊ शकतो.
एडीस (Aedes) मच्छर डेंग्यू पसरवतात, जे दिवसाच्या वेळी (सूर्यप्रकाशाचे तास) काटेकोरपणे पसंत करतात. अगदी एखादाच मच्छर चावल्या मुळे डेंग्यू होऊ शकतो॰ म्हणून घरामध्ये आणि बाहेर, खासकरून दिवसा, प्रिय व्यक्तींचे संरक्षण करणे आवश्यक आहे. बाहेर जाण्या पूर्वी, गुडनाइट फॅब्रिक रोल-ऑन (किंवा गुडनाइट कूल जेल / पॅच इ.) सारख्या वैयक्तिक रीपेलंट्सचा वापर मच्छरांचा दंश रोखू शकतो.
घरी असताना संध्याकाळी दरवाजे आणि खिडक्या बंद करा आणि दिवसाच्या दरम्यान गुडनाइट एक्टिव+ व गुडनाइट फास्ट कार्ड सारख्या घरगुती पातळीवरील रीपेलंट्सचा वापर मच्छरांना दूर ठेवेल.
डेंग्यूचा ऍन्टीबॉडीज (IgG आणि IgM) आणि पोलिमारेझ चेन रिअॅक्शन (PCR) द्वारे व्हायरसची उपस्थिती निश्चित करण्यासाठी डेंग्यूची चाचणी घेतली जाऊ शकते. आदर्शरित्या, या चाचण्या रुग्णाला लक्षणे दिसायला लागल्यावर पहिल्या काही दिवसांतच केल्या पाहिजेत. चाचण्या स्थानिक रुग्णालयात किंवा आरोग्य चिकित्सालय येथे केल्या जाऊ शकतात.
डेंग्यूसाठी कोणताही विशिष्ट उपचार उपलब्ध नाही; लक्षणांचे योग्य व्यवस्थापन महत्वाचे आहे, विशेषत: शरीरातील द्रव मुबलक प्रमाणात राखणे. डेंग्यूविरोधी लस व्यावसायिकदृष्ट्या उपलब्ध आहे, जी मेक्सिको ब्राझील, एल साल्वाडोर आणि फिलीपिन्समध्ये उपलब्ध आहे. WHOने लसच्या सार्वत्रिक वापरावर औपचारिक मनोभूमिका पक्की केली नाही, परंतु स्थानिकांनी आपल्या लसीचे राष्ट्रीय लसीकरण कार्यक्रमांमध्ये विचार करणे गरजेचे आहे अशी शिफारस केली आहे. बर्याच लस प्रकारा वर सध्या जगभरात संशोधन आणि विकास सुरू असताना आपण मच्छरांच्या चावण्या आणि डेंग्यूपासून बचाव करण्यासाठी पुरेशी सावधगिरी बाळगली पाहिजे.
वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO), सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल (CDC) आणि भारतातील राष्ट्रीय वेक्टर बोर्न डिसीज कंट्रोल प्रोग्राम ऑफ इंडिया (NVBDCP) च्या वेबसाईट्स डेंग्यू, त्याची लक्षणे आणि उपचारांविषयी अद्ययावत माहिती पुरवतात. जर एखाद्याला तीव्र ताप अचानक उद्भवल्यास आणि वेदनादायक डोकेदुखी आणि / किंवा त्वचेला पुरळ आली असेल तर कृपया स्थानिक डॉक्टर, आरोग्य केंद्र किंवा आरोग्य सेवा प्रदात्यांचा सल्ला घ्यावा.